Xuyên tâm liên: nắm rõ hơn về kháng sinh thực vật

Xuyên tâm liên, loại cây thuốc có nguồn gốc từ Ấn độ, đã được ứng dụng rất nhiều trong dân gian để điều trị các bệnh như viêm họng, sốt, nhiễm trùng, tiêu chảy… Đặc biệt, loài cây này còn nổi tiếng về hoạt tính kháng sinh của nó. Trong giai đoạn chiến tranh, khi miền Nam khan hiếm những loại thuốc tây thì Xuyên tâm liên được sử dụng rất phổ biến. Vậy thực hư về tác dụng của thảo dược này như nào, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Giới thiệu về Xuyên tâm liên

Xuyên tâm liên tên khoa học là Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees, thuộc họ Ô rô (Acanthaceae). Cây có tên gọi khác là cây Công cộng, Lãm hạch liên, Hùng húc, Khổ đảm thảo.

Thân nhỏ, mọc thẳng đứng cao tầm 1 mét. Thân vuông, phân nhánh nhiều cành. Lá mọc đối, có cuống ngắn, phiến lá hình mác; hai mặt nhẵn, mặt trên màu lục sẫm đen.

Hoa nhỏ mọc thành từng chùm ở nách lá hay ở ngọn cành. Hoa màu trắng, điểm những đốm hồng tím, có 5 răng nhỏ, đều có lông. Cây có quả nang dài, hơi có lông mịn, hạt hình tròn, màu nâu nhạt.

Xem thêm: Mua cây râu mèo ở đâu tại TP HCM

2. Đặc điểm sinh trưởng, thu hoạch, bộ phận sử dụng của Xuyên tâm liên

Việt Nam cùng Trung Quốc, Ấn độ là khu vực được trồng nhiều nhất. Cây mọc từ hạt vào khoảng tháng 4 hoặc trong đầu tháng 5, sinh trưởng nhanh trong mùa xuân – hè. Khi cây sắp trổ bông, lá nhỏ dần và rụng sớm.

thu hoạch khi cây bắt đầu trổ hoa. chú ý khi thu quả để lấy hạt giống cần tiến hành khi cây bắt đầu vàng úa (lá chuyển sang màu đỏ – vàng), nếu thu hái chậm, quả khô dễ bị tách rơi ra mặt đất.

Hoa Xuyên tâm liên

Bộ phận dùng: Phần trên mặt đất loại bỏ tạp chất, rửa thật sạch, thái từng đoạn nhỏ. sử dụng tươi là tốt nhất. Phơi khô thì nên sử dụng trong vòng 1 tháng để giữ được thành phần tốt nhất.

3. Thực hư về tác dụng chữa bệnh của Xuyên tâm liên

thành phần chính trong Xuyên tâm liên là Diterpen lacton và Flavonoid. Diterpen lacton gồm andrograpolid, neoandrographlid và các dẫn xuất, đã được chứng minh có công dụng trong trị các bệnh sau đây:

3.1. Kháng viêm, bớt đau, hạ sốt, kháng khuẩn

• Cao nước hãm từ lá được tiến hành nghiên cứu trên chuột cống trắng cho thấy tác dụng kháng viêm, đỡ đau, hạ sốt cao.
• ngoài ra, hợp chất noandrographolic từ Xuyên tâm liên cho thấy công dụng chống sốt rét có ý nghĩa đối với Plasmodium berghei trên chuột nhắt trắng.
• Xuyên tâm liên có công dụng làm ức chế các chủng vi khuẩn: Staphyllococcus aureus, Shigela shigae và Mycobacterum tuberculosis.

>> Xem thêm: 15 bài thuốc dân gian chữa viêm hang vị dạ dày hiệu quả thần kỳ

3.2. Viêm họng, Viêm xoang, Viêm phế quản cấp và mạn, Lao phổi

• thử nghiệm lâm sàng trên 50 người có bệnh, Cao Xuyên tâm liên được sử dụng để kiểm chứng về tác dụng chữa trị cảm sốt và viêm xoang. người mắc bệnh được cho uống mỗi lần 340mg cao, ngày 3 lần. Sau 5 ngày chữa trị các dấu hiệu và thời gian có các biểu hiện giảm rõ rệt so với nhóm dùng placebo thay thế.
• Đối với viêm phế quản mạn (đa số là ở người lớn), kết quả tốt ở gần 80% trường hợp, ho và khối lượng đờm giảm, số ngày ho khạc trong mỗi đợt ít đi, khoảng cách giữa các đợt điều trị xa hơn.
• Ở viêm phế quản cấp (chủ yếu là ở trẻ em), khoảng thời gian bệnh rút gọn hơn. Đối với trẻ thường có nhiều đợt tiến triển trong năm, nếu sử dụng thuốc dự phòng (uống 10 ngày/ tháng), các đợt viêm cấp cũng trở nên thưa hơn.
• Trong điều trị Lao phổi, so sánh công thức IPS (INH, pyrazinamid và streptomycin trong 3 tháng) với công thức IPP, ISP. Trong đó viên Panilin chiết suất từ Xuyên tâm liên được thay thế lần lượt cho Streptromycin và Pyrazinamid, ứng dụng điều trị cho người có bệnh Lao phổi đã cho kết quả tương tự.

Xuyên tâm liên phơi sấy khô.

3.3. Tiêu chảy, bệnh tả, đau dạ dày, tác dụng bảo vệ tế bào gan

• Cao xuyên liên tâm có hoạt tính chống tiêu chảy. hoạt chất Diterpen lactone phân lập từ cao cồn có hoạt tính kháng mạnh với Escherichia Coli.
• Andrographolid (liều 100 – 300 mg/kg) có tác dụng chống loét dạ dày ở chuột cống trắng. Cơ chế có thể do đặc tính chống tiết và tác dụng bảo vệ niêm mạc bao tử của Andrographolid.
• thử nghiệm trên chuột nhắt trắng (liều 100 mg/kg), thành phần chiết suất từ cây có công dụng chống sự nhiễm độc gan gây bởi CCl4, Galactosamin và Paracetamol. Andrographolid có công dụng mạnh hơn Silymarin, một thuốc bảo vệ gan đã được biết rõ.

Xem: Cây cơm nguội: Công dụng và cách sử dụng điều trị bệnh

3.4. Lợi tiểu

Cao chiết từ Xuyên liên tâm với Cloform, cho chuột cống trắng uống (8 mg/kg) có công dụng lợi tiểu tương đương với Furosemid (25mg/kg).

3.5. Hỗ trợ trị tăng huyết áp, bảo vệ tim mạch.

• Chuột được dùng cao nước cho thấy công dụng giảm đáng kể áp huyết. Cơ chế tác dụng có thể là do giảm nồng độ men chuyển angiotensin lưu hành và giảm một vài gốc tự do trong thận.
• song song đó, tiêm tĩnh mạch cao chiết flavon từ rễ cây cho chó, cho thấy có tác dụng dự phòng tạo thành huyết khối, nguyên nhân chính dẫn đến nhồi máu cơ tim.

3.6. Hỗ trợ chữa ung thư

hoạt chất chiết từ Xuyên tâm liên, cho thấy khả năng làm ức chế sự di căn của tế bào ung thư gan ở mức độ chừng mực.

3.7. điều trị rắn cắn

Nghiên cứu chứng minh rằng, cao thảo dược này chỉ tăng thời gian sống trên chuột nhắt bị tiêm nọc rắn mà không có công dụng bảo vệ.

4. các bài thuốc sử dụng Xuyên tâm liên

4.1. Trị ho, viêm họng, viêm amidan, viêm phế quản cấp mạn

Xuyên tâm liên, Sài đất, Huyền sâm mỗi vị 12 g; Trần bì, Cam thảo mỗi vị 4 gram. sắc với 600ml nước, còn 200 ml nước chia làm 2 lần uống trong ngày.

Trị viêm họng sử dụng vài lá nhai và ngậm.

Xem: Lá atiso có công dụng gì? Cách nấu lá atisô khô giải độc gan

4.2. Trị ỉa chảy, lỵ, viêm dạ dày

Xuyên tâm liên 15g, Kim ngân hoa, Sài đất mỗi vị 10g. Sắc uống ngày một thang.

4.3. Trị Viêm gan

Xuyên tâm liên, Sài đất, Diệp hạ châu mỗi vị 15g. hãm với 600ml nước, còn 200 ml nước chia làm 2 lần uống trong ngày.

5. Kiêng kỵ

• người đang mang thai và đang cho con nhỏ bú không sử dụng.
• Người tỳ vị hư hàn không nên uống.
• sử dụng Xuyên tâm liên dài ngày có thể gây buồn nôn, ỉa chảy.

Như vậy, Xuyên tâm liên vốn là thảo mộc được dùng phổ biến trong Đông y, có tính hàn và vị đắng, tác dụng thanh nhiệt giải độc, giảm đau. Nay đã được làm rõ hơn theo quan niệm khoa học về tác dụng của nó.

tuy vậy hiện nay vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về liều lượng, thời gian sử dụng và tương tác với các loại thuốc khác của dược liệu này. vì thế, quý độc giả cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên môn trước khi dùng để đem lại hiệu quả chữa bệnh tốt nhất.

Chia sẻ thông tin có ích này cho mọi người trên: https://thuocbac.com.vn/

Hotline: 0926456456

Địa chỉ: 62/1/28 Trương Công Định, P14, Q. Tân Bình, HCM